Świadczenia alimentacyjne zobowiązują obojga rodziców do zapewnienia uprawnionym – czyli ich dzieciom –  środków koniecznych do utrzymania. Wysokość świadczenia można ustalić na podstawie dobrowolnego porozumienia lub na drodze sądowej, na mocy orzeczenia. Jak przebiega proces ustalenia alimentów na dziecko, jak wyznacza się ich wysokość i kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny?

Uzyskanie alimentów na dziecko

W zależności od sytuacji pomiędzy rodzicami, alimenty można ustalić korzystając z poniższych sposobów:

Pozasądowa ugoda pomiędzy rodzicami

Jeśli rodzice zgodnie ustalą leżący na nich obowiązek alimentacyjny oraz jego wysokość, mogą skorzystać z umowy alimentacyjnej. Jest to alternatywa dla sprawy sądowej, a prawo nie stawia wobec jej formy żadnych wymogów

Należy jednak pamiętać, że umowę ustną lub nieformalną ciężko jest wyegzekwować w przypadku zaprzestania płacenia alimentów, dlatego warto spisać ją w formie aktu notarialnego. W momencie gdy zobowiązany rodzic przestaje płacić alimenty, wierzyciel może złożyć wniosek o nadanie notarialnej umowie alimentacyjnej klauzuli wykonalności. To z kolei umożliwia przekazanie sprawy do komornika lub bezpośrednio do pracodawcy dłużnika.

Droga sądowa

Wyrok sądowego orzeczenia o rozwodzie lub separacji zawiera rozstrzygnięcie dotyczące wysokości udziału finansowego każdego z małżonków w utrzymaniu i wychowaniu ich wspólnych dzieci. Jeśli jednak orzeczenie nie odnosi się do alimentów na dziecko lub ich wysokość jest kwestionowana przez którąkolwiek ze stron, można dochodzić o ich zasądzenie lub zmianę wysokości w drodze odrębnego procesu.

Innym sposobem sądowego ustalenia świadczenia alimentacyjnego jest zawarcie ugody. Jest ona analogiczna do ugody zawieranej u notariusza, wymaga wypracowania kompromisu pomiędzy stronami, często z udziałem mediatora wyznaczonego przez sąd.

Jak napisać pozew o alimenty?

Dokumentacja niezbędna do wniesienia sprawy o alimenty powinna zawierać:

1. Wskazanie sądu, do którego pozew jest kierowany.
2. Wskazanie strony, której sprawa ma dotyczyć wraz z przedstawicielami ustawowymi i pełnomocnikami.
3. Wskazanie adresu zamieszkania stron.
4. Wskazanie kwoty, jaką powód chce uzyskać. Należy pamiętać, że w przypadku alimentów jest to ich roczna suma, miesięczne świadczenie pomnożone przez 12.
5. Wskazanie podstaw do uzyskania alimentów oraz ich wysokości.
6. Informację o podjęciu próby mediacji. Jeśli taka nie nastąpiła, należy przedstawić przyczyny np. brak chęci do wzięcia udziału w mediacji przez jednego z rodziców.
7. Podpis strony lub jej pełnomocnika.
8. Spis załączników dołączonych do pozwu np. faktury imienne za zakupy dla dziecka, dokumenty dotyczące sytuacji rodzinnej obu stron w tym odpis aktu urodzenia.

Pozew o alimenty na dziecko powinien spełniać kryteria pisma procesowego. Ponadto ważne jest, by został napisany w pełni poprawnie językowo oraz w łatwy w interpretacji. Dlatego wskazane jest napisanie pozwu we współpracy z wybraną kancelarią adwokacką. Koszt przygotowania pozwu o alimenty na dziecko zależy od wybranej kancelarii, zwykle wynosi około 600 zł. Samo złożenie pozwu do sądu jest całkowicie zwolnione od kosztów sądowych.

Jak ustalić wysokość świadczenia alimentacyjnego?

Ustalone alimenty powinny wystarczyć do spełnienia materialnych i niematerialnych potrzeb dziecka i zapewnienia mu godnego życia. Obejmują potrzeby fizyczne (takie jak wyżywienie, odzież, leczenie np. dentystyczne), potrzeby związane z edukacją (w tym podręczniki, przybory szkolne, dojazd do szkoły) oraz potrzeby związane z zainteresowaniami i hobby (np. dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, wyjazdy wakacyjne).

Wysokość alimentów a zdolności zarobkowe rodzica

Podczas ustalania wysokości alimentów pod uwagę brane są zdolności zarobkowe rodzica, a nie jego rzeczywiste zarobki. Wyznacza się je na podstawie umiejętności i wykształcenia rodzica, w praktyce oznacza to wyznaczenie zarobków jakie pozwany jest w stanie uzyskiwać i na ich podstawie oblicza się wysokość alimentów.

Nie ma ścisłego wzoru do wyliczeń alimentów. Każda sprawa jest traktowana przez sąd indywidualnie i zależy od szeregu czynników w tym przede wszystkim uzasadnionych potrzeb dziecka i rzeczywistych zdolności zarobkowych rodziców.

Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny?

Pierwszą sytuacją w jakiej można zaprzestać uiszczania alimentów na dziecko jest znacząca zmiana sytuacji majątkowej, w szczególności utrata możliwości uzyskiwania dochodów np. stały uszczerbek na zdrowiu.

Druga sytuacja to moment, w którym dziecko jest w stanie utrzymywać się samodzielnie – uzyskuje dochody wystarczające do samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb lub jest w stanie je uzyskać (np. po przekroczeniu 18 lat, w przypadku gdy nie kontynuuje edukacji w uczelni wyższej).

Jeśli alimenty na dziecko zostały ustalone w wyniku postępowania sądowego, ich wygaśnięcie również wymaga wyroku sądu. W tym celu należy złożyć odpowiedni pozew, analogiczny do pozwu o uzyskanie alimentów – zawierający informacje o obu stronach sprawy oraz uzasadnioną przyczynę do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

Więcej informacji możesz uzyskać na stronie: Kancelaria Radcy Prawnego – Lucyna Szabelska.